De loopgraven rond het nieuwe Vrijheidsmuseum in de Vasim worden steeds dieper uitgegraven. De Gelderse SP stelt vragen, het museum in Overloon is bang voor teruglopende bezoekersaantallen, de burgemeester van Groesbeek moppert en de kunstenaars van de Vasim zijn een handtekeningenactie begonnen om de komst van het museum tegen te gaan. Zo ontstaat een negatieve stemming in de media, die de hele zaak geen recht doet.

Laten we teruggaan naar waar het eigenlijk allemaal om draait. De Tweede Wereldoorlog is één van de belangrijkste gebeurtenissen uit de wereldgeschiedenis. In Nederland bestaat geen enkel museum dat HET verhaal over de oorlog vertelt: niet het verouderde Bevrijdingsmuseum, ook niet het museum in Overloon met zijn loodsen vol oorlogsblik. Prachtige musea, maar heel lokaal gericht.  HET verhaal hoort thuis in de stad die driemaal het dramatisch middelpunt is geweest van oorlogshandelingen: tijdens het bombardement van februari ’44, Operatie Market Garden in september ’44 en het Rijnlandoffensief in februari ’45. Nijmegen is daarbij het zwaarst getroffen van alle Nederlandse steden, veel zwaarder dan bijvoorbeeld Rotterdam. De oorlog heeft zich gebrand in het collectieve geheugen en diep gesneden in de ziel van het landschap. Tot ver in de omtrek (Oosterbeek, Overloon) zijn de littekens te zien en te voelen.

Nijmegen heeft niet alleen een morele plicht naar zijn eigen burgers om iets te doen met zijn oorlogsverleden, maar heeft hierin ook een landelijke en internationale taak. Daarbij heeft Nijmegen alle kans om uit te groeien tot icoon van de Tweede Wereldoorlog, op dezelfde manier als Ieper (B) en Verdun (F) dat zijn voor de Eerste Wereldoorlog, met honderdduizenden bezoekers per jaar. Naarmate de oorlog verder weg is, groeit de belangstelling. In juni komend jaar wordt de Liberation Route uitgerold van Zuid-Engeland naar Berlijn. Nijmegen is een belangrijke schakel daarin, niet alleen historisch maar ook toeristisch.

En ja, het biedt niet alleen kansen voor Nijmegen, maar ook voor de wijde omgeving. Oosterbeek, Groesbeek en Overloon geven een unieke kijk op de veldslagen die ter plekke zijn uitgevochten. De musea concurreren niet met elkaar, maar vullen elkaar aan. In Normandië heeft elk landingsstrand zijn eigen museum, maar HET verhaal wordt verteld in het Mémorial in Caen. Dat model dient als voorbeeld voor Nijmegen. En dan te bedenken dat een groot deel van de locaties in het Rijk van Nijmegen nog niet eens is ontsloten: zo liggen er nog kilometers intacte loopgraven in het Reichswald.

Het belang van de geschiedenis voor Nijmegen en de kansen van een nieuw museum zijn van een totaal andere dimensie dan de klacht van de huidige Vasimgebruikers die zich slecht behandeld voelen, of enkele kleinere gemeenten die opeens hard preken voor eigen parochie. Laten we stoppen met deze koude loopgravenoorlog en voorkomen dat we ons voor de kop slaan als deze gouden kans aan ons voorbij gaat. Als we het over dit uitgangspunt eens zijn, komt ook de oplossing een stuk dichterbij.